ភ្នំពេញ: ស្ថានការណ៍អាស៊ានចិនទាក់ទងជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាមួយប្រទេសអាស៊ានដទៃទៀតដែលមានព្រំដែនទឹកជាប់សមុទ្រចិន បានវិលមករកភាពធូរស្រាលវិញហើយ បន្ទាប់ពីមានជំនួបកំពូលរវាងឧត្តមមន្ត្រីអាស៊ានចិននៅទីក្រុងដារូសាឡឹម ប្រទេសប្រ៊ុយណេ។ បញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាមួយបណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ដូចជា វៀតណាម ហ្វីលីពីន និងប្រទេសដទៃទៀតបានក្លាយជាប្រធានក្តៅគគុកក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានលើកទី៤៥ ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ក្នុងសន្និសីទតំបន់ស្តីពី អាស៊ាននិងសមុទ្រចិនខាងត្បូង កាលនៅព្រឹកថ្ងៃទី១៩ខែកញ្ញា លោក កៅ គឹមហួន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសបានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា បញ្ហាជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានធូរស្រាលហើយ ដោយមានក្រមប្រតិបត្តិ(COC)បានបង្ហាញនូវទិសដៅបីដែលគ្រប់ភាគីចង់ជម្រុញអោយដើរទៅមុខ ទី១. ការកសាងជំនឿ និងទំនុកចិត្តក្នុងចំណោមគ្រប់ភាគីទាំងអស់ ទី២. ការបង្កាធ្វើយ៉ាងណាកុំអោយមានជម្លោះនិងវិវាទ និងទី៣. គឺការដោះស្រាយការប៉ះទង្គិចគ្នា។
លោក កៅ គឹមហួន បានបញ្ជាក់ថា «ទាក់ទងសភាពការណ៍នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងយើងមានការធូរស្រាលហើយ ការចរចា ការពិគ្រោះយោបល់គ្នារវាងប្រទេសចិនបានដំណើរការហើយលើកដំបូង ជាផ្លូវការ សង្ឃឹមថាការពិគ្រោះយោបល់នឹងបន្តទៀតទៅមុខដោយសារ ឧត្តមមន្ត្រីឥឡូវគាត់មានការទទួលខុសត្រូវចំពោះការងារនឹង ហើយរដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានចិនបានសម្រេចអោយគាត់ធ្វើការងារនឹង»។
កាលពីឆ្នាំ២០១២ ជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងហ្វីលីពីន វៀតណាម និងចិនគឺដើមហេតុដែលមិនអាចអោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍បាន។ក្នុងសន្និសីទនៃកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានលើកទី៤៥ លោក ហោ ណាំហុង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសបានមានប្រសាសន៍ថា លោកសោកស្តាយ ការដែលអាស៊ានមិនអាចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមបាន ហើយដែលប្រទេសខ្លះរបស់អាស៊ាននោះ បានសម្រេចចិត្តយកអាស៊ានធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំងនៃជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលលោក ហោ ណាំហុង វាយតម្លៃថា គឺជាជម្លោះទ្វេភាគីសុទ្ធសាធ។ ជាជម្លោះដែលមិនពាក់ព័ន្ធនឹងកម្ពុជា ហើយដែលគេមិនត្រូវយកអាស៊ានធ្វើជាតុលាការកាត់ក្តីថា ដែនដីនេះ ឬដែនដីនោះ ជារបស់អ្នកណានោះឡើយ។
គួរបញ្ជាក់ថា សមុទ្រចិនខាងត្បូងជាដែនទឹកដែលសំបូរដោយធនធានធម្មជាតិ និងជាដែនទឹកសម្រាប់នាវាធំៗឆ្លងកាត់ក្នុងការដឹកទំនិញផងដែរ។ដែនទឹកនេះក៏ជាទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្ររវាងប្រទេសក្នុងតំបន់ក្នុងការទប់ទល់ជាមួយចិនទៀតផង៕
ដោយៈ រតនា