ភ្នំពេញ៖ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងព័ត៌មានបានជំរុញដល់ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ និងមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធផ្នែករបាំប្រពៃណីយខ្មែរ ត្រូវសិក្សាចងក្រង ឯកសារភាសាររបាំខ្មែរ ដើម្បីឱ្យខ្មែរគ្រប់ជំនាន់បានយល់ពីខ្លឹមសារ និងអត្ថន័យពេលទស្សនារបាំគ្រប់ប្រភេទ ជាពិសេស របាំអប្សារា របាំរាជទ្រព្យនិងចូលរួមអភិរក្សប្រពៃណីជាតិឲ្យស្ថិតស្ថេរគង់វង្សយូអង្វែង។
.jpg)
លោក ជា ច័ន្ទបរិបូណ៍ រដ្ឋលេខាធិការ បានជុំរុញបែបនេះ ក្នុងឱកាសដែល លោកបាន អនុញ្ញាតឱ្យ លោក បណ្ឌិត ចិន្ត ច័ន្ទរតនា ប្រធានមូលនិធិកេរ្តិ៍ដំណែលខ្មែរ ដឹកនាំសមាជិករបស់ខ្លួន ចូលជួបសម្តែងការគួសម និង ជម្រាបអំពីបំណងប្រាថ្នាជាច្រើនទាក់ទិននឹងការអភិរក្សវប្បធម៌ជាតិ ឲ្យបានគង់វង្សសម្រាប់ខ្មែរជំនាន់ក្រោយៗទៀត ព្រមទាំងបានស្នើសុំនូវអនុសាសន៍មួយចំនួនជុំវិញការសិក្សាស្រាវជ្រាវវប្បធម៌កម្ពុជា ដែលជមណយបនេះបានធ្វើឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃទី១២ខែវិច្ជិកា ឆ្នាំ២០១៣នៅអគ្គនាយកដ្ឋានទីភ្នាក់ងាសារព័ត៌មានកម្ពុជា(AKP)។
.jpg)
លោក ជា ច័ន្ទបរិបូណ៍ បានមានប្រសាសន៍ថា ការងារអភិរក្ស ថែរក្សាវប្បធម៌ជារឿងយើងទាំងអស់គ្នាមិនមែនជារឿងបុគ្គល ឬ ក្រសួង ស្ថាប័នណាមួយនោះទេ ។ កន្លងមកប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងរួមទាំងអ្នកសម្តែងរបាំផងភាគច្រើនមិនបានយល់ពីខ្លឹមសារ នៃក្បួនក្បាច់រាំ ឬក៏ទម្រង់នៃក្បាច់ សម្តែងចេញមកនោះទេ ពួកគេគ្រាន់តែទៅទស្សនាមើលតែរូបសំរស់ ការប៉ិនប្រសព និងភាពរស់រវើកនៃអ្នកសំដែង ឬ អ្នកចូលរួមតែប៉ុណ្ណោះ។ ពេលទស្សនាចប់ខ្លឹមសារនៃការសម្តែងក៏ត្រូវចប់ទៅតាមនោះដែរ ណាមួយពេលយើងមើលមិនយល់ពីអត្ថន័យ ពេលនោះយើងក៏មិនចង់ទស្សនាទៀតនោះទេ។
លោករដ្ឋលេខាធិការបានលើកឡើងថា រាល់ទម្រង់ សិល្បៈរបស់ខ្មែរយើងនិមួយៗសុទ្ធតែមានភាសារសិល្បៈនៅក្នុងនោះទាំងអស់ ឧទាហរណ៍ ផ្លែឈើគេធ្វើដៃដូចម្តេច ត្រួយគេសម្តែងបែបណា សម្បាយ ជួបជុំ ទុកព្រួយ និងការភ័យខ្លាចជាដើម គឺគេធ្វើកាយវិការទាំងអស់ ហើយអ្នកសម្តែង និងអ្នកមើលភាគច្រើនគឺគាត់បានមិនយល់ដឹងនោះទេ។ដូច្នេះ ហើយខ្ញុំសួមស្នើរឱ្យមានការចងក្រងភាសាររបាំ(ភាសាសិល្បៈ) នេះឡើងដើម្បីទុកជាឯកសារមួយនិងជាការអភិរក្សរបាំប្រពៃណីយើងទុកឱ្យបានគង់វង្សយូអង្វែង ហើយកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយៗទៀតបានយល់កាន់តែច្បាស់អំពីវប្បធម៌របស់ខ្លួន និងអត្ថន័យនៃក្បាច់របាំនិមួយៗ។
លោក ជា ច័ន្ទបរិបូណ៍ បញ្ជាក់ថា សព្វថ្ងៃនេះ យើងមានការព្រួយបារម្មណ៍ពីការបាត់បង់សិល្បះទស្សនីយភាពខ្មែរមួយចំនួន ព្រោះថាវាបានបាត់បង់បន្តិចម្តងៗពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ដោយសារមុខវិជ្ជានេះ យើងបានរៀនសូត្រចេះតំណរៗគ្នា ម្យ៉ាងទៀតគ្មានការចងក្រងជាឯកសារទេ បើសិនជាអ្នកចាស់ៗស្លាប់ទៅចំណេះដឹងទាំងនោះក៏បានស្លាប់ទៅតាមបាត់អស់ដែរ។ ដូច្នេះហើយ ត្រូវតែនាំគ្នាការពារ អភិរក្ស និងចងក្រងជាឯកសារឡើងវិញ បើទោះជាមានកំរិតប៉ុណ្ណាក៏ដោយ វាប្រសើរជាងបាត់បង់ទាំងស្រុងនោះដែរ ពិសេសស្រទាប់យុវជន ដែលជាទំពាំងស្នងឬស្សី គប្បីនាំ គ្នាងាកមកយកចិត្តទុកដាក់លើការអភិរក្សមរតកដូនតា ដែលជាទ្រព្យកំណប់របស់យើងមានស្រាប់ នេះឲ្យបានច្រើន។
លោក បណ្ឌិត ចិន្ត ច័ន្ទរតនា ប្រធានមូលនិធិកេរ្តិ៍តំណែលខ្មែរ បានលើកឡើងថា ចំពោះការចងក្រងជាឯកសារភាសារបាំនេះ លោកនឹងខិតខំសហការជាក្រសួងវប្បធម៌ និងសាស្រ្តចា្យសិល្បៈចាស់ៗដែលនៅសេសសល់ឲ្យបានខ្លាំងក្លា ដើម្បីចង់ក្រងឯកសានេះឡើង ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តីគឺទាមទាពេលវេលា និងថវិកាជាច្រើន ក្នុងការធ្វើការងារនេះ ឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាពនិងទទួលបានជោគជ័យ ជាមួយគ្នានេះក៏ត្រូវការចាំបាច់នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីសង្គមស៊ីវិល អង្គការជាតិ អន្តរជាតិ មន្ទីរ ស្ថាប័ន ក្រសួងពាក់ព័ន្ធរបស់ជាតិចូលរួមទាំងអស់គ្នា។ លោកស្នើឱ្យក្រសួងព័ត៌មាន ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងអង្គការនានា ជួយលើផ្នែកថវិកាខ្លះៗដូចដែល លោក ខៀវកាញារិទ្ធិ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន ធ្លាប់បានជួយជារៀងរហូតមកលើកការងារសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកសិល្បៈ និងបុរាណវិទ្យា ។ ប៉ុន្តែការងារខាងលើនេះ នៅមិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនិងបំណងប្រាថ្នារបស់មូលនិធិ កេរ្តិ៍តំណែលខ្មែរ ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងកំពុងប្រតិបត្តិការយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះ ការងារ អភិរក្សវប្បធម៌ជាតិនោះនៅឡើយ។
សូមបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងឯកសារ របាំខ្មែរ របស់អ្នកនិពន្ធ ពេជ្រ ទុំក្រវ៉ិល ដែលត្រូវបានបោះពុម្ពឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ២០០១ បានកត់ត្រាថា របាំខ្មែរមានចំនួនបីប្រភេទគឺរបាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ របាំប្រពៃណីខ្មែរ និងរបាំប្រជាប្រិយខ្មែរ។ របាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ គេអាចហៅម៉្យាងទៀតថា របាំព្រះរាជទ្រព្យ ដែលក្នុងនោះមានដូចជា របាំជូនពរ របាំទេពមនោរម្យ របាំអប្សរា របាំរាមលក្ម្សណ៍ ជបលក្ម្សណ៍ របាំមុនីមេខឡា និងរបាំសុវណ្ណមច្ឆាជាដើម។ របាំប្រពៃណីខ្មែរ គឺសម្គាល់របាំទាំងឡាយណាដែលស្ថិតជាប់នឹងពិធីប្រពៃណី ឬពិធីតំណត្រកូល ដ៏យូរលង់មកហើយរបស់ជនជាតិខ្មែរ ឬក៏ជនជាតិដទៃទៀតទាំងអស់ ដែលរស់នៅលើទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ចំពោះរបាំប្រជាប្រិយខ្មែរវិញ គឺជាប្រភេទរបាំដែលមានការនិយមជាទូទៅនៅក្នុងប្រទេស ដែលមានដូចជា រាំវង់ រាំក្បាច់ និងសារ៉ាវ៉ាន់ ជាដើម។ របាំបុរាណខ្មែរ ឬ របាំព្រះរាជទ្រព្យ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់មនុស្សជាតិនៃ អង្គការយូនីស្កូ នៅថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៣៕ដោយ៖ ស.ស្អាត